Het Drama van de Gitarist – Het Geluidsbedrijf

Als gitarist is er bijna niets leuker dan optreden. Het vermaken van het publiek. Het beoefenen van je passie voor anderen. En het laten zien en horen wat je als gitarist en band in huis hebt. Voor veel gitaristen is een goed en succesvol optreden de beloning op veel oefenen en geeft het een enorme voldoening als persoon en muzikant. Maar er is soms één klein probleempje: het geluidsbedrijf (of in de muzikanten volksmond de ‘PA’; Engelse afkorting voor Public Address; het adresseren van de mensen/het publiek). Als het goed is helpen ze je om beter te spelen. Maar als je een slecht bedrijf te pakken hebt dan is het een drama! Laatst had ik zelf weer zo’n ervaring. Alles wat er mis kon gaan ging ook mis. Een wijze les dat ‘goedkoop’ ook bij geluidsbedrijven meestal ‘duurkoop’ is. Een verslag van een avond vol frustratie dankzij het geluidsbedrijf of de PA.

 

De Functie van een Geluidsbedrijf

De functie van een PA of geluidsbedrijf is enerzijds om het geluid en eventueel het licht voor het publiek te verzorgen. Anderzijds zorgt het geluidsbedrijf voor de zogenaamde monitoring (de persoonlijke geluidsmix van de muzikanten op het podium). Sommige bands en muzikanten verzorgen het licht en geluid zelf, maar normaal gesproken wordt er een extern bedrijf ingehuurd om dit voor de muzikanten te regelen. Het is een vak apart, vergt veel materiaal (microfoons, mengtafel, luidsprekers, versterkers, lampen, effecten, kabels, standaards, trussen, etc.) en vergt ook een ander paar oren die op andere dingen letten en andere dingen horen.

 

Een goed geluidsbedrijf huur je in en daar kun je als gitarist en band blind op vertrouwen. Als deze in het bezit zijn van een goede planning, een priklijst, een podiumplan en de setlijsten dan mag er bijna niets fout gaan. Een goede planning geeft aan wanneer ze waar terecht kunnen om op te bouwen en tussen welke tijden er gespeeld wordt. De priklijst geeft aan wat elke muzikant nodig heeft op het podium aan monitoring en eventuele technische zaken (zoals bijvoorbeeld een in-ear, stereo/mono of bijvoorbeeld een draadloze microfoon). Het podiumplan of podiumopstelling vertelt waar welke muzikant staat op het podium. En de setlijsten of speellijsten geven richting aan de geluidstechnicus inzake solo’s, overgangen en pauzemuziek.

 

Het werken met een vast extern geluidsbedrijf heeft als voordeel dat iedereen zich kan focussen op datgene waar men goed in is. Voor de gitarist is dat gitaarspelen, voor de band is dat spelen met elkaar en het publiek vermaken. Voor het geluidsbedrijf is dat het zo goed mogelijk uitmixen van de muzikanten voor zowel de muzikanten zelf als het publiek. Daarnaast kun je een extern bedrijf afrekenen op het resultaat. Doe je het licht en geluid als band zelf dan is er belangenverstrengeling tussen de mensen onderling en bestaat er het gevaar dat het afleidt van het gitaar spelen en muziek maken.

 

Een Dramatisch PA / Geluidsbedrijf

Als gitarist maak je heel wat verschillende geluidsbedrijven mee. Vaak speel je met een vast geluidsbedrijf. Maar soms kom je ook op plekken waar het geluid reeds verzorgd is. Bij grote podia of festivals is dat prima, aangezien daar vaak de gerenommeerde bedrijven staan. Maar is het een klant die kosten wil besparen door een beunhaas of hobbyist in te zetten, dan kan het wel eens anders uitpakken dan dat je zou willen.

 

Laatst was het weer eens zover. Het ging om een ‘try out’ aanbieding om voor 25% van de normale kosten een nieuw PA bedrijf uit te proberen. Aangezien het om een optreden bij een feestje van één van de bandleden zelf ging durfden we het risico wel aan. Het is altijd goed om je vaste geluidsbedrijf scherp te houden en ook eens te kijken hoe de concurrentie het doet. Als is het maar ter bevestiging dat je vaste geluidsbedrijf de juiste keuze is.

 

Alles was vooraf duidelijk gecommuniceerd. Een ruime planning (door schade en schande wordt je wijs en reken je altijd een uurtje extra in de planning), de priklijst, podiumplan en duidelijke instructies waren een aantal keren gecommuniceerd. Dus dat moest goed komen zou je verwachten!

 

Bij aankomst op locatie stond de bus van het geluidsbedrijf er al. Dat was goed nieuws! Ze waren in elk geval op komen dagen 🙂 Maar het is altijd spannend wat je daarna aantreft en hoe het over de gehele avond verloopt. En dat was een drama… Een kleine opsomming van wat er allemaal mis ging die avond:

 

Is het geluidsbedrijf op tijd aanwezig?

De geluidsmensen bleken een uur te laat gearriveerd te zijn. Vrijdagmiddagfile… dat weet je toch zou je denken? En ze moesten maar 15 kilometer rijden.

 

Is het geluidsbedrijf op tijd klaar met opbouwen?

Op het moment dat de band was ingepland om op te bouwen (2 uur nadat het geluidsbedrijf aanwezig had moeten zijn), lagen er overal kabels op het podium en stond er verder nog niet zo heel veel. Kortom, het geluidsbedrijf was nog lang niet klaar.

 

Weet het geluidsbedrijf hoe alles werkt?

Ze waren druk aan het bellen met hun baas met de vraag waar een bepaald kabeltje ingestoken moest worden. Dat gaf niet echt een lekker gevoel…

 

Hebben ze hun spullen netjes en geordend?

Overal stonden bakjes, lades en lagen losse spullen. Met als hoogtepunt een koffertje helmaal volgepropt met een spaghetti aan kabels en nog een soldeerbout die helemaal bovenop lag als ogenschijnlijk meestgebruikt.

 

Weten ze wat de beste opstelling is?

De mengtafel was aan de zijkant van de zaal gepositioneerd. Het zaalgeluid goed horen en mixen was dus eigenlijk bij voorbaat al niet mogelijk. Ze hadden geen kabelgoot was het slechte excuus. Maar daarnaast zat er ook nog eens een grote pilaar tussen het podium en de mengtafel, zodat de geluidsman de helft van de muzikanten niet kon zien tijdens het optreden.

 

Hebben ze alles goed voorbereid?

Het opbouwen was erg chaotisch. Geen enkele kabel of stekker was genummerd. Even snel iets veranderen zou nooit gaan werken en als er iets zou uitvallen zouden ze het nooit snel kunnen vinden.

 

Is alles netjes weggewerkt?

Nadat ze ‘klaar’ waren met opbouwen was het een warboel van kabels. Overal waar je rondom en op het podium keek lagen er kabels. Normaal moeten die weggewerkt zijn onder het podium, in een kabelgoot of op zijn minst zijn vastgezet met stagetape/ducktape (zeer stevige plakband voor op het podium). Nu moest het publiek het hele optreden tegen kabels aankijken en moest je als muzikant voortdurend opletten dat je niet struikelde op het podium.

 

Zijn de geluidsmensen representatief?

Als geluidstechnicus loop je door de zaal en sta je eigenlijk met je mengtafel midden tussen het publiek (normaal gesproken dan 🙄 ). Een oud t-shirt en kapotte spijkerbroek aantrekken? Of nette onopvallende en uniforme bedrijfskleding? Kleinigheidje en niet van technisch belang, maar het zijn wel de dingen die het afmaken (of waar mensen in het publiek over vallen als het niet goed is of opvalt).

 

Zijn de geluidstechnici flexibel?

Halverwege het opbouwen wordt er nog ergens een verfrommeld papiertje uit een binnenzak getoverd, wat de priklijst blijkt te zijn. Er zijn niet genoeg microfoons aanwezig en een bestelde draadloze zender en ontvanger blijkt ook niet meegenomen te zijn. Een goede voorbereiding in het halve werk. Maar dat hadden we al genoemd. Na overleg wordt besloten dat het in-ear systeem van de toetsenist naar de zangeres gaat en een vloermonitor naar de toetsenist. Het duurt een half uur voordat dit geregeld is, want niets is genummerd en alle kabels lopen door elkaar heen. Ook dat wisten we al. Maar het ergste was dat de technici zelf helemaal in de stress schoten en niet met deze wijziging om konden gaan. Het is een onderdeel van hun vak zou je denken.

 

Is de uitrusting voldoende?

In plaats van de zes benodigde en op de priklijst gespecifieerde monitorgroepen bleek de mengtafel er maar vier te hebben. Iedereen kreeg dus een monitormix te horen die verre van optimaal was qua mix (nog even los van de geluidskwaliteit van wat er te horen was).

 

Wordt er gebruik gemaakt van presets?

Alle instellingen op de mengtafel moesten vanaf het complete begin ingesteld worden. Er waren geen enkele presets (voorgeprogrammeerde instellingen) aanwezig. Zaken als equalizing en effecten (galm, etc.) zijn toch redelijk standaard en daar kan prima vooraf een basis voor ingesteld worden.

 

Werkt alle apparatuur?

Bij aanvang van het soundchecken, een uur later dan het geplande tijdstip, bleek de linker sub-luidspreker voor de zaal het niet te doen. Verder was er geen monitorgeluid op het podium. De band is eerst maar rustig gaan eten, want de soundcheck bleek nog heel ver weg.

 

Hoeveel ervaring heeft het geluidsbedrijf?

Toen we eindelijk konden soundchecken waren de eerste gasten al in de zaal en wilde de geluidsman eerst het zaalgeluid horen zonder dat we monitorgeluid op het podium hadden. Ehhh….hoe kunnen we soundchecken en spelen als we zelf niets horen? Vreemd.

 

Kunnen ze lezen en doen ze dat ook?

Uiteindelijk bleven er een brom en heel veel feedback over dat ze tijdens het soundchecken niet opgelost kregen. Als band moesten we echter gaan omkleden en gingen we dat op hoop van zegen maar snel doen. Tijdens het omkleden hoorden we dat ze een CD op hadden gezet met drie of vier nummers die we die avond ook gingen spelen. Ze hadden de setlijsten vooraf ontvangen, dus dat mag eigenlijk niet gebeuren.

 

Hoe oplettend is de geluidsman?

Dan het optreden zelf. De geluidsman was voortdurend met zichzelf bezig en was geen moment op de bandleden aan het letten (voor zover hij die kon zien met de grote pilaar tussen de mengtafel en het podium in). En er waren nogal wat bandleden die iets wilden veranderd in hun monitormix.

 

Doen de oren het?

In de zaal bleek de zanger goed te horen te zijn voor het publiek, maar de zangeres bijna niet. Verschillende mensen uit het publiek gaven dit te kennen aan de geluidsman, maar er veranderde niets in de mix.

 

Heeft men ervaring met mixen en een kleine zaal-akoestiek?

Gedurende het optreden was er een enorme feedback van lage tonen. Dit ging wel een half uur tot een uur door. Het geluidsbedrijf deed niets dat ervoor zorgde dat het minder werd of opgelost werd. Kortom, grote irritatie bij de band en het publiek.

 

Kunnen ze de muzikanten tevreden stellen?

Het monitorgeluid van de bandleden was een ramp. Er was een ontzettende brei aan geluid te horen, veroorzaakt door de vele overspraak problemen op de microfoons. Een goede technicus kan hier wel een balans in vinden door het zaalgeluid minder hard te zetten, de microfoons beter te richten, noise-gates goed af te stellen of frequenties anders in te stellen. Of bandleden te adviseren over het volume dat ze produceren 😉  Het was duidelijk dat we hier niet met een goede technicus te maken hadden, maar dat wisten we al.

 

Een goed geluidsbedrijf laat je lekkerder gitaar spelen

En dat was vast niet alles dat mis ging die avond. Een avond om snel te vergeten. Het hele optreden ben je bezig met het slechte geluid en het feit dat je  jezelf en de rest van de band niet goed kunnen horen. Dit nog even los van de stress van het late opbouwen, de gebrekkige soundcheck en het haastige omkleden.

 

Hoe moet het dan wel? Op een goed geluidsbedrijf kun je blind bouwen en vertrouwen. Ze nemen alle stress weg bij de bandleden, zorgen dat het geluid optimaal is en de technici staan de hele avond in dienst van de bandleden. Alles is keurig op tijd en volgens de planning. Alles is compleet en volgens specificatie. Alles werkt. Communicatie is duidelijk, kalm en altijd oplossingsgericht. Stress komt er eigenlijk niet aan te pas.

 

Werk je met een goed geluidsbedrijf dan kun je tijdens het optreden bezig zijn met gitaarspelen. Je hoort jezelf goed. Je hoort de band goed. Je hebt een ontspannen voorbereiding. En daardoor speel je als gitarist en als band beter. En dat straal je ook uit naar het publiek, die dit oppakt en dus ook een betere avond beleeft.

 

Kortom, bespaar niet op een goede PA. Een PA van honderd of tweehonderd Euro voor een hele band kan eigenlijk per definitie al niets zijn of is in elk geval een heel erg groot risico. Zorg dus in elk geval altijd voor een goede voorbereiding inzake priklijst, podiumplan, planning en setlijsten. Maar test vooral verschillende geluidsbedrijven uit en kies er dan één als vaste partner. Een bedrijf waar je vervolgens blind op moet kunnen vertrouwen en ook afspraken mee kunt maken over de invulling en uiteraard de prijs!

 

Een goed geluidsbedrijf is het verschil tussen een leuk optreden waarbij je lekker gitaar speelt en het vechten tegen de bierkaai.