Daarom moet je oordoppen in bij het gitaarspelen!

Wist je dat ongeveer één op de zestien mensen in Nederland wel eens geluiden hoort waar geen externe bron voor is? Oorsuizen, kraken, piepen, rare geluiden die gehoord worden. Dit fenomeen heet tinnitus. En het is een groeiend sociaal probleem bij veel jonge mensen door het toedoen van harde muziek en geluiden (discotheek, MP3 spelers, DJ’s, bands, concerten, werk). En het is ook een groot probleem bij veel gitaristen!

Ondanks dat het een bekend probleem is in de muziekwereld, wordt er te weinig aandacht aan besteed. Bekende namen als Bono, Beethoven, Barbara Streisand, Phil Collins, Sting of André Hazes hebben (hadden) er last van. Phil Collins heeft grote schade aan zijn oren geleden door optredens, wat van grote invloed is geweest op zijn recente beslissing om per direct te stoppen met muziek maken. Zelf Nederlandse artiesten als Lange Frans (´ik weiger het om mensen in mijn oor te laten schreeuwen in een kroeg of discotheek´) zijn nu aan het lobbyen om mensen voorzichtiger met hun oren om te laten gaan . En dat is een goede zaak!

Bekende gitaristen die een zware vorm van tinnitus hebben zijn Peter Townshend, Jeff Beck, Eric Johnson, James Hetfield, Rick Emmett, The Edge, Al Di Meola, Steve Lukather en Paul Gilbert (daarom draagt hij tegenwoordig zo´n speciale hoofdtelefoon). Maar dat zijn slechte een aantal namen die bekend zijn, want er zijn er veel en veel meer.

In het oor bevinden zich minuscule haartjes die de trillingen in de lucht omzetten in een signaal dat naar de hersenen gestuurd wordt. Door teveel lawaai beschadigen deze haartjes, breken ze of gaan ze krom staan. Daardoor denk het oor dat het een geluid signaleert en stuurt dat door naar de hersenen. Omdat het echter een permanente beschadiging betreft is er dus ook sprake van een permanent geluid in je oren! En dat kan zo erg zijn dat mensen ´s nachts met muziek op moeten slapen omdat ze anders geen oog dicht doen. Er zijn ook gevallen bekend van mensen die zo gek werden van al die geluiden dat ze hebben besloten om vroegtijdig uit het leven te stappen!

De medische wereld heeft in het verleden relatief weinig onderzoek gedaan naar tinnitus. Dit is pas echt op gang gekomen dankzij de enorme explosie aan patiënten met name ten gevolge van de disco´s en walkman´s in de jaren ´80. Het ziet er helaas niet naar uit dat er op korte termijn een oplossing voor komt. Overigens bestaat er ook nog een andere vorm van oorschade, die Hyperacusis heet. Hierbij kun je slecht tegen harde geluiden en deze doen pijn aan je oren. Tinnitus en Hyperacusis gaan vaak samen.

Je hebt maar één paar oren. Wees daar zuinig op. Speel altijd met oordoppen in. Je hebt al goedkope schuimpjes voor een paar euro. Iets duurdere oordoppen, speciaal voor muzikanten, filteren bepaalde frequenties meer of minder. Je kunt ook oordopjes op maat laten maken met een muziekfilter erin. Hierbij wordt de exacte vorm van je gehoorgang in siliconen gegoten voor een perfecte pasvorm. Nog beter is het om, als je live op het podium staat, een in-ear systeem te gebruiken. Hierbij heb je een afsluitende (eventueel op maat gemaakte) oordop in met een luidsprekertje daarin verwerkt. Vervolgens kun jij jouw eigen mix en eigen geluid op dat luidsprekertje laten zetten door de PA (geluidsman). Dan hoor je alleen die muzikanten die je ook wilt horen op het podium, maar dan op huiskamer-volume. En je beschadigt je oren niet. De live ervaring en interactie met het publiek beleef je dan wel anders, maar is uiteindelijk minder belangrijk dan het behoud van je oren! Alle professionele muzikanten werken met in-ear systemen. Niet alleen ter bescherming van de oren, maar ook omdat ze dan beter zichzelf en andere muzikanten op een gebalanceerde manier horen, zodat er een goede performance neergezet kan worden. Het kost een paar honderd euro om aan te schaffen, maar het is de beste investering die je kunt doen. Elke piep in je oren na een optreden, na het uitgaan, of na een concert betekent permanente schade aan je oren!

Overigens is er nog wel een klein beetje goed nieuws. Experimenten met tinnitus patiënten wijzen uit dat je je hersenen kunt trainen om er minder last van te hebben. Je kunt je oren en hersenen trainen om muziek te horen en te ontleden, maar je kunt je hersenen ook trainen om bepaalde frequenties waar je last van hebt te negeren. Helemaal weg gaat die piep of kraak echter nooit!